Sınıfların kalabalık olması ve dil engeli nedeniyle Karadağ’daki Ukraynalı mülteci çocukların çoğu okula devam edebilmek için Ukraynaca online derslere ihtiyaç duyuyor.
Altıncı sınıf öğrencisi Igor Miroshnichenko, Karadağ’ın sahil kasabası Bar’da okula kayıtlı olabilir, ancak yine de Ukraynaca çevrimiçi dersler için oturum açması gerekiyor.
Igor ve ailesi, Rusya’nın Şubat 2022’de Ukrayna’yı işgal etmesinden bu yana Karadağ’a giriş yapan 88.000’den fazla Ukrayna vatandaşı arasında yer alıyor. 1 Ocak itibariyle 7.000 Ukraynalı şu anda Karadağ’da bulunuyor ve bunların büyük çoğunluğu 12 aylık ‘geçici koruma’ başvurusunda bulunmuş ve almış durumda.
Ancak eğitim söz konusu olduğunda, aşırı kalabalık ve dil engeli, Igor gibi birçok Ukraynalı çocuğun ek destek olmadan geri kalma riskiyle karşı karşıya olduğu anlamına geliyor.
Igor’un annesi Ana Miroshnichenko BIRN’e yaptığı açıklamada, “Dersler Karadağ dilinde, bu yüzden çocuklar sınıfta oturup hiçbir şey anlamadıklarında zor oluyor; neyse ki birçok öğretmen ve öğrenci İngilizce konuşuyor, bu yüzden iletişim kurmayı başarıyorlar” dedi.
“Okulda Karadağca öğreniyor olsa da, Igor aynı zamanda Ukrayna’da çevrimiçi derslere de katılıyor, böylece gerekli eğitim seviyesini koruyor.”
Yasalara göre, Karadağ’da geçici koruma sağlanan herkes barınma, yiyecek, sağlık, istihdam, aile birleşimi ve eğitim hakkına sahip.
Eğitim bakanlığına göre, Ukrayna’dan gelen yaklaşık 583 öğrenci, yarısından fazlası ilkokullarda olmak üzere Karadağ okul sistemine kayıtlı. Çoğu Budva, Bar, Herceg Novi ve Tivat’ta, turizmde daha fazla iş bulma şansı sunan ve aynı zamanda küçük ama köklü Ukrayna topluluklarına sahip sahil kasabalarında kayıtlı. Bazıları da başkent Podgorica ve Kotor’da bulunuyor.
Bakanlık BIRN’e şunları söyledi: “Karadağ’da geçici veya daimi ikamet eden yabancı vatandaşlar eğitim hakkından yararlanma konusunda Karadağ vatandaşlarıyla eşittir. Bu nedenle, 2022/2023 öğretim yılından itibaren Ukrayna’dan gelen tüm çocukların eğitime erişimini sağlamakla yükümlüyüz.”
Ancak bakanlık BIRN’e yaptığı açıklamada, okul kapasitesinin sınırlı olması ve Ukraynalı öğrenci sayısının nispeten az olması nedeniyle bu öğrenciler için özel sınıflar oluşturulmasının mümkün olmadığını, bu nedenle öğrencilerin Karadağ dilinde derslere katıldığını söyledi.
Ağustos ayında bakanlık UNICEF ile birlikte hazırladığı talimatları tüm okullara göndererek Ukraynalı veliler ve öğrencilerle işbirliği yapacak ekipler kurmalarını ve sınıfların organizasyonu ve Karadağca öğrenimi konusunda destek sağlamalarını tavsiye etti.
Bakanlık BIRN’e yaptığı açıklamada Rusça öğretmenleri de işe aldıklarını ve destek ekiplerinde Ukrayna’dan öğretmenlik deneyimi olan kişilerin de yer aldığını belirterek, “böylece bu kişiler dersler sırasında bir tür arabulucu olarak okullardaki öğretmenlere ve meslektaşlarına destek olarak çalışıyorlar” dedi.
Ancak Ukraynalı öğrencilerin gelişi, yer sıkıntısının ülkedeki ilkokulların üçte ikisinden fazlası için bir sorun teşkil ettiği Karadağ okullarındaki aşırı kalabalık sorununun altını çizdi.
Ukrayna diaspora derneği ‘Dobro Djelo/Good Deed’ koordinatörü Oksana Kyiashko, Ukraynalı mültecilerin çocuklarını okula kaydettirmekte zorluklarla karşılaştıklarını söyledi.
BIRN’e konuşan Kyiashko, “Okulların aşırı kalabalık olması sorunu nedeniyle, Karadağ’daki en büyük Ukraynalı toplulukların yaşadığı Budva ve Bar şehirlerinde bazı çocukların kaydı yapılamadı” dedi. “Eğitimlerine devam edebilmek için Ukrayna’daki online okula gidiyorlar.”
Kyiashko, “Karadağ okullarına kayıtlı çocuklar aynı zamanda 5 ila 11. sınıflar için Ukrayna devlet programına göre çevrimiçi derslere katılıyorlar” diye ekledi.
Tüm Ukrayna’yı kapsayan Online Okul programı COVID-19 salgını sırasında başlatılmış ve savaşın başlamasıyla birlikte yeniden canlandırılmıştı. Ukrayna Eğitim ve Bilim Bakanlığı’na göre 120’den fazla ülkede yaklaşık 400.000 kullanıcı online okul programlarına katılıyor.
Eğitimin yanı sıra, çoğu başkentte veya sahilde daire veya ev kiralayan Ukraynalı mülteciler için barınma ve istihdam da bir sorun olmaya devam ediyor. Az sayıda mülteci ise Niksic ve Bijelo Polje kentlerindeki otellerde kalıyor.
Sadece 620.000 nüfuslu bir ülke olan Karadağ’da sadece iki mülteci barınağı bulunuyor: merkezdeki Danilovgrad kasabasında ve Arnavutluk sınırına yakın Bozaj’da. Toplam kapasitesi 164 olan bu sığınma evleri halihazırda Suriye ve Afganistan’dan gelen sığınmacılar tarafından kullanılıyor.
Karadağ İstihdam Ofisi BIRN’e yaptığı açıklamada, Karadağ’da istihdam edilen Ukrayna vatandaşlarının sayısı hakkında kesin bir veriye sahip olmadıklarını; çoğunun kayıt dışı çalıştığını söyledi.
“Geçici korumadan faydalanabilmek için mültecilerin önce Karadağ kurumlarına kayıt yaptırmaları gerekiyor. Bazen bu prosedürler çok uzun sürüyor, bu nedenle gönüllü kuruluşlar geçici barınma, yiyecek ve giyecek gibi acil yardımlar sağlamak zorunda kalıyor” dedi.
Bunları da kaçırmayın:
Karadağ Ukrayna’nın Avrupa-Atlantik Hedeflerini Destekleme Sözü Verdi
Чорногорські протестувальники змусили білоруських музикантів скасувати проукраїнський концерт
İşgalin Yıldönümünde Ukrayna’ya Destek
Центральна та Південно-Східна Європа висловила підтримку Україні в річницю російського вторгнення