Karadağ Adalet Bakanı Marko Kovac, Hırvat savcılığına 1992 yılında Hırvatistan’ın Split kentindeki Lora askeri hapishanesinde tutulan Karadağlı askerlere karşı işlenen savaş suçlarıyla ilgili yeni bir soruşturma başlatması çağrısında bulundu.
Adalet Bakanı Marko Kovac Pazartesi günü yaptığı açıklamada Hırvat savcıların 1992 yılında Split sahil kentindeki Lora askeri cezaevinde tutulan ve işkence, kötü muamele ve aşağılanmaya maruz kalan Karadağlı askerlere karşı işlenen savaş suçlarını soruşturması gerektiğini söyledi.
Karadağ parlamentosunda Lora’da işlenen savaş suçlarının kovuşturulmasıyla ilgili bir oturumda konuşan Kovac, Hırvat makamlarının askeri hapishanedeki ihlallerden kaynaklanan üçüncü davada da adaletin sağlanması yönünde herhangi bir ilerleme kaydetmediğini söyledi.
“Hırvat savcılığını, Karadağ’dan öldürülen Yugoslav Halk Ordusu askerleriyle ilgili Lora 3 davasında soruşturma başlatmaya çağırıyoruz. Karadağ Adalet Bakanlığı ve Özel Devlet Savcılığı yardım etmeye hazır, ancak Hırvat makamlarının da aynı şeyi yapma iradesi söz konusu.” dedi.
Lora hapishanesi aslında Yugoslav Halk Ordusu JNA’ya aitti, ancak 1991’de savaş patlak verdiğinde Hırvat Ordusu tarafından devralındı.
Savaş sırasında çoğunlukla Hırvatistan’da ve aynı zamanda Bosna Hersek’te yakalanan hem sivil hem de asker Sırpları tutmak için kullanıldı.
Bu kişiler 72. Askeri Polis Taburu mensupları tarafından herhangi bir yasal dayanak olmaksızın hapsedilmişlerdir. Kurbanların tam sayısı hiçbir zaman kesin olarak belirlenememiştir.
Karadağ resmi verilerine göre Niksic ve Savnik kasabalarından 14 Yugoslav Halk Ordusu gönüllüsü 1992 yılında Lora hapishanesinde işkence edilerek öldürülmüştür.
12 askerin kalıntıları Bosna Hersek’teki toplu mezarlarda bulunurken, mahkumlardan biri 1992 yılında Kızıl Haç tarafından takas edildi ancak kısa süre sonra öldü.
Karadağ Özel Savcılığı’ndan Tanja Colan Deretic, Karadağlı yetkililerin Lora’daki savaş suçlarıyla ilgili ellerindeki kanıtları 2006 yılında Hırvatistan’a aktardıklarını söyledi.
Deretic, “İki yıl sonra Hırvat savcılığı bize kanıtların bir dava için temel teşkil etmediğini bildirdi. Biz de kendilerine uluslararası hukuki yardım teklif ettik ancak şu ana kadar bizden herhangi bir talepte bulunmadılar” dedi.
Lora hapishanesiyle ilgili olarak daha önce açılan iki dava da mahkumiyetle sonuçlanmıştı.
Mart 2002’de Split savcıları 72. Askeri Polis Taburu’nun sekiz üyesini – Lora Askeri Soruşturma Merkezi’nin komutanı Tomislav Duic, yardımcısı Tonci Vrkic, taburun müdahale grubu üyeleri Miljenko Bajic, Josip Bikic ve Davor Banic ile gardiyanlar Bungur, Ante Gudic ve Andjelko Botic – suçlayan bir iddianame hazırladı.
Lora 1 ve Lora 2 olmak üzere iki ayrı dava mahkemeye taşındı. Duic ve Bungur Nisan 2022’de sekiz ve altı yıl hapis cezasına çarptırılırken, 2007’de Vrkic sekiz yıl, Gudic ve Botic ise sekizer yıl hapis cezasına çarptırıldı.
Aralık 2016’da Split şehri yetkilileri, Lora Deniz Askeri Üssü’nün önüne 72. Askeri Polis Taburu’nun şehit üyeleri için bir anıt dikti.
Yugoslavya’nın bir parçası olan Karadağ, Slobodan Miloseviç’in liderliğinde Hırvatistan ve Bosna Hersek’teki savaşlara doğrudan katılmış olsa da kendi topraklarında herhangi bir çatışma görmemiştir.
