Global Energy Monitor ve Bankwatch Monitor’un yeni raporuna göre AB ve ABD destekli Batı Balkanların Rus gazına bağımlılığını azaltma planları bölgenin enerji dönüşümünü ‘daha da zorlaştırabilir’.
Global Energy Monitor ve Bankwatch Network tarafından hazırlanan yeni bir rapor, Batı Balkan ülkelerinin enerji dönüşümü planlarında zorluklarla karşılaşacağını söylüyor.
Raporda, Batı Balkan ülkelerini Rus gazından bağımsız hale getirmek için AB ve ABD tarafından desteklenen yeni enerji planlarının maliyetli olacağı, çünkü bazı ülkelerin şu anda hiç gaz ithal etmediği veya bunu yapacak altyapıdan yoksun olduğu, bunun da ülkelerin sahip olduğu doğal potansiyele rağmen yeşil enerjiye geçmelerini zorlaştıracağı vurgulandı.
Rapora göre, Batı Balkanlar’da Avrupa Birliği ve ABD kurumları tarafından desteklenen 3,5 milyar Avro değerindeki yeni doğal gaz yakıtlı elektrik santralleri, doğal gaz boru hatları ve sıvılaştırılmış doğal gaz LNG terminalleri planları, ülkeleri geçmişte yaptıklarından çok daha fazla gaz ithal etmeye zorlayacak ve bölgenin temiz, yerli enerji üretimine geçişini geciktirecektir.
“2021 yılında Batı Balkanlar sadece 3.7 milyar metreküp (bcm) gaz tüketti, bu da Almanya’nın aynı yıl kullandığı gazın yüzde 4’üne denk geliyor. Bu ülkelerin yarısı uluslararası piyasalardan hiç gaz ithal etmiyor” denildi.
Raporda, bu ekonomilerin, bazı durumlarda sıfırdan pahalı yeni gaz sistemleri inşa ederek, zaten zorlu olan enerji dönüşümüne yeni ekonomik ve enerji güvenliği riskleri ekleyebilecekleri belirtildi.
Yeni boru hatları ve terminallerin inşa edilmesinin nedeni Rus gaz ithalatının yerini almaktır.
Raporda, “Ancak Batı Balkanlar’daki çoğu ülke, AB’dekilerin aksine, büyük ölçüde gaza bağımlı değil ya da mevcut gaz kaynaklarını değiştirmek için aynı aciliyetle karşı karşıya değil” denildi.
Bazı Batı Balkan ülkelerinde gaz, enerji elde etmenin birincil yolu değildir ve diğer bazı ülkelerde de gazı ithal edecek altyapı bulunmamaktadır.
“Batı Balkanlar’ın altı ülkesi – Arnavutluk, Bosna Hersek (BH), Kosova, Karadağ, Kuzey Makedonya ve Sırbistan – elektriği öncelikle kömür ve hidroelektrikten üretiyor. Bosna Hersek, Kuzey Makedonya ve Sırbistan gazı çoğunlukla bölgesel ısıtma ve çeşitli endüstriler için kullanırken, son ikisi elektrik için de kullanmaktadır.”
“Arnavutluk, Kosova ve Karadağ neredeyse hiç gaz kullanmıyor; uluslararası piyasalardan gaz ithal edecek altyapıları ve işlevsel dağıtım ağları yok.”
Global Energy Monitor ve Bankwatch tarafından Perşembe günü yapılan basın açıklamasında, bu girişimin bölgenin yeşil enerjiye geçişini zorlaştıracağı ve AB üyeliklerini geciktirebileceği vurgulandı.
“Önemli güneş ve rüzgar enerjisi potansiyeline sahip bir bölge için, yeni gaz altyapısı planları AB’ye katılım çabalarına yeni engeller getirecektir, çünkü bu hareket Enerji Topluluğu Antlaşması’nın diğerlerinin yanı sıra bölgenin yeşil enerji çabalarını AB’ninkiyle uyumlu hale getirmeyi amaçlayan hükümlerine ters düşmektedir” denildi.
