Karadağ, Anayasa Mahkemesi’nin Engellerini Kaldırmaya ve Yeni Yargıçları Seçmeye Başladı
Karadağ Parlamentosu, geçen yılın Eylül ayından bu yana karar yeter sayısı bulunmayan ülkenin Anayasa Mahkemesi’ne nihayet üç yeni yargıç atadı.
Karadağ Parlamentosu Pazartesi günü üç yeni Anayasa Mahkemesi yargıcını atadı ve böylece geçtiğimiz Eylül ayından bu yana karar yeter sayısı bulunmayan ülkenin en yüksek yargı merciinin önündeki engelin kaldırılması için bir yol açılmış oldu. Yargıç Miodrag Ilickovic’in altı meslektaşından üçünü takip ederek emekliye ayrılmasıyla mahkeme 20 Eylül 2022’de nisapsız kalmıştı.
Adaylar Dragana Djuranovic, Snezana Armenko ve Momirka Tesic 81 sandalyeli parlamentoda 77 milletvekili tarafından oylanarak görevlerine seçildiler.
Dördüncü aday Faruk Resulbegoviç ise destek bulamadı. Muhalefetteki Sosyalist Demokrat Parti, DPS, Sosyal Demokratlar ve Boşnak Partisi ulusal azınlık adayı Resulbegoviç’i desteklemedi. 7 Şubat’ta Arnavut koalisyonları ve ülkenin Boşnak partisi, Ulcinj’li bir savcı olan Resulbegoviç’in Arnavut olması nedeniyle ortak bir azınlık adayı üzerinde anlaşamadı. Boşnaklar ise Bijelo Polje’den Boşnak bir yargıç olan Alija Beganovic’i istiyordu.
Anayasaya göre yargıçlar için milletvekillerinin üçte iki çoğunluğunun, yani 54 milletvekilinin oyu gerekiyor; ikinci tur oylamada bu sayı 48 milletvekiline düşüyor. İktidardaki üç blok parlamentodaki 81 sandalyenin 41’ine sahip.
Parlamentonun Anayasa Komisyonu Başkanı Simonida Kordic, Anayasa Mahkemesi’nin önündeki engelin kaldırılmasının acil bir gereklilik olduğunu söyledi.
“Anayasa Mahkemesi yargıçlarının atanması öncelikli bir konu çünkü devletin temel demokratik işleyişi sorgulanır hale geldi. Adayların Karadağ vatandaşlarına hukuki güvenlik ve istikrar sağlayacak hakimler olmasını bekliyoruz” dedi.
Mahkeme, seçim usulsüzlüklerine ilişkin itirazlar için en yüksek yasal mercidir. Geçtiğimiz Ekim ayında 14 belediyede yapılan yerel seçimlerin ardından mahkemede yeterli çoğunluk sağlanamaması nedeniyle, başkent Podgorica da dahil olmak üzere altı şehirde kesin seçim sonuçları teyit edilemedi.
27 Temmuz 2022 tarihinde, önerilen 13 adaydan hiçbiri gerekli desteği alamadığı için parlamento yeni Anayasa Mahkemesi üyelerini seçemedi.
Ekim ayında muhalefet partileri, iktidar çoğunluğunu siyasi diyalogdan kaçınmakla suçlayarak önerilen dört aday için oy kullanmayı reddetti. Kasım ayında muhalefet partileri desteklerini erken seçim ilan edilmesi şartına bağladılar.
Bu arada siyasi partiler Anayasa Mahkemesi’nin engellemesini kötüye kullanarak başkent Podgorica ve Pljevlja’da iktidar değişikliğini ertelemeye çalıştı ve Devlet Seçim Komisyonu’nun kararına ilişkin 21 itiraz dilekçesi Mahkeme’ye gönderildi. 11 Kasım’da Svetosavska lista başkanı Mirko Rmandic, Demokratik Cephe liderlerinin seçim kampanyası sırasında yapılan suçlamalardan dolayı kendisinden özür dilemeyi reddetmesi üzerine Mahkeme’ye başvurduğunu söyledi.
Avrupa Konseyi Başkanı Charles Michel, yeni yargıçların atanmasının Karadağ’da tam anlamıyla işleyen bir yargıya doğru atılmış önemli bir adım olduğunu söyledi.
Ancak sivil toplum örgütleri mahkemenin siyasi baskı altında kalabileceği uyarısında bulundu. “Kendimize şu soruyu sormalıyız: Seçilen yargıçlar kişisel dürüstlüklerine mi yoksa parti diktalarına göre mi karar verecekler? Korkarım ki siyasi partilere yakın yargıçlar çoğunlukta olacak,” diyen gözlemci STK MANS’ın başkanı Vanja Calovic Markovic Vijesti televizyonuna konuştu.
18 Ocak’ta, devletin eski mülkiyet ve yasal çıkarlarını koruyan Dragana Djuranovic, 2017’den beri DPS üyesi olduğunu itiraf etti. Pazartesi günü Parlamento, Djuranovic’in atanmadan önce DPS’den ayrıldığını açıkladı.
Medya, şimdiye kadar Kotor’da Temel Mahkeme hakimi olan Momirka Tesic’in iktidardaki Demokratik Karadağ’a yakın olduğunu bildirdi. Eski ombudsman yardımcısı Snezana Armenko ise iktidardaki Demokratik Cephe’nin desteğine sahip. Tesic ve Armenko siyasi bağlantı ya da önyargı iddialarını reddetti.
Avrupa Komisyonu Karadağ’a ilişkin son ilerleme raporunda, Anayasa Mahkemesi’nin yeterli çoğunluğa sahip olmaması nedeniyle görevini yerine getiremediği ve siyasi belirsizliğin daha da artacağı uyarısında bulundu.
