İnsan hakları örgütleri, 1999 yılında Karadağ’ın Kaludjerski Laz köyünde altı Kosovalı Arnavut sivilin Yugoslav Ordusu askerleri tarafından öldürülmesiyle ilgili olarak savcılara yeniden soruşturma açmaları çağrısında bulundu.
Karadağlı insan hakları örgütleri Salı günü yaptıkları açıklamada Özel Devlet Savcılığından, 19 Nisan 1999 tarihinde Kaludjerski Laz köyünde Yugoslav Ordusu birlikleri tarafından ikisi çocuk altı Kosovalı Arnavut sivilin öldürülmesine ilişkin soruşturmayı yeniden açmasını talep etti.
NATO’nun, Devlet Başkanı Slobodan Miloseviç’in etnik Arnavutlara yönelik baskılarına son vermesini ve güçlerini Kosova’dan çekmesini sağlamak amacıyla 78 gün süren Yugoslavya bombardımanı sırasında meydana gelen saldırıda beş kişi de yaralanmıştı.
Savcılık verilerine göre, Nisan-Mayıs 1999 tarihleri arasında 11 etnik Arnavut daha NATO bombardımanı sırasında Kosova’dan kaçarken yakın bölgelerde öldürüldü.
“Bu savaş suçuyla ilgili hala pek çok tartışma var, ancak Karadağ’a kaçmaya çalışan insanların öldürülmesinden henüz kimsenin sorumlu tutulmadığı da bir gerçek. Bu durum savcılığın yeniden soruşturma açmasını ve bu suçla ilgili tüm gerçekleri ortaya çıkarmasını zorunlu kılıyor” dedi.
Mart 2007’de Karadağ Yüksek Savcılığı, Yugoslav Ordusu subayı Pavle Strugar ve 11 eski asker hakkında Kosova sınırı yakınlarında savaş suçlarına karıştıkları iddiasıyla soruşturma başlatmıştı.
Ağustos 2008’de savcılık Strugar, ordu komutanları Momcilo Barjaktarovic, Petar Labudovic ve Aco Knezevic ile yedek askerler Branislava Radnic, Boro Novakovic, Miro Bojovic ve Radomir Djuraskovic’i suçlayan bir iddianame hazırladı.
Yargılama sırasında savcılık Yugoslav Ordusu askerlerinin Kosova’dan sınırı geçmekte olan bir grup Arnavut mülteciye ateş açtığını iddia ederken, savunma ordunun sınırı gerilla Kosova Kurtuluş Ordusu’nun olası saldırılarına karşı koruduğunu iddia etti.
Aralık 2013’te Bijelo Polje Yüksek Mahkemesi, savcıların suçlu olduklarına dair yeterli kanıt sunmadıklarını ileri sürerek sanıkları sivil halka karşı savaş suçu işlemekten beraat ettirdi.
Bir yıl sonra Karadağ Temyiz Mahkemesi Yüksek Mahkeme’nin kararını onayladı.
İnsan Hakları için Gençlik İnisiyatifi adlı STK Salı günü yaptığı açıklamada Kaludjerski Laz savaş suçu soruşturmasının etkisiz olduğunu söyledi.
STK yaptığı basın açıklamasında, “Bu nedenle soruşturma yeniden açılmalı, ancak üstlerin bir tür suç ortaklığı veya komuta sorumluluğu temelinde [suçluluk] için potansiyel sorumluluğu da incelenmelidir” dedi.
İnsan Hakları Hareketi STK’sı ayrıca Salı günü savcılığa Kaludjerski Laz davasıyla ilgili soruşturmanın yeniden açılması çağrısında bulundu ve önceki soruşturmanın yetersiz yürütüldüğünü savundu.
Yugoslavya’nın bir parçası olarak Karadağ, kendi topraklarında savaş olmamasına rağmen 1990’lardaki savaşlara katıldı. Ülke 2006 yılında bağımsızlığını kazandığından bu yana Hırvatistan, Bosna Hersek ve Kosova’da işlenen savaş suçları için sadece sekiz duruşma düzenledi ve sadece alt düzey failler mahkemeye çıkarıldı.
Avrupa Komisyonu, Karadağ’ın AB üyeliği yolunda kaydettiği ilerlemeye ilişkin 2022 raporunda, savcılığın savaş suçları stratejisini uygulamada sınırlı sonuçlar elde ettiğini belirtmiş, ancak ülkenin bu tür suçları ele alma biçimini iyileştirmek amacıyla yasada değişiklikler yapmaya çalıştığını kaydetmiştir.
