Güneydoğu Avrupa Kadın Hakları İçin Yürüyor
Güneydoğu Avrupa’nın dört bir yanındaki ülkelerde kadın hakları örgütleri, eşit haklar ve aile içi şiddete karşı daha iyi koruma talepleriyle Kadınlar Günü yürüyüş ve mitingleri düzenledi.
Aile içi şiddet mağduru Elvedina Hajdari Çarşamba günü Kosova’da sivil toplum ve kadın hakları STK’ları tarafından başkent Priştine’de düzenlenen Kadınlar Günü yürüyüşüne katıldı ve yargı kurumlarının ihmaline ilişkin kendi deneyimlerini paylaştı.
Hajdari, farklı adalet kurumlarının bulunduğu Priştine’deki Adalet Sarayı’nda yaptığı açıklamada, “Buraya, bize karşı işlenen şiddete çoğu zaman suç ortağı olan adalet kurumlarının yanında kadınlar için adalet talep etmeye geldim” dedi.
Hajdari, 2021 yılında kendisine karşı aile içi şiddet uygulandığını ve eski kocasının cezai bir ihlalle suçlanmasına rağmen, normal prosedürde serbest bırakıldığını ve kendisini rahatsız etmeye devam ettiğini açıkladı.
Bu yıl Kosovalı kadın hakları aktivistleri ve vatandaşlar “Kadınlar ve kız çocukları için şiddetsiz bir yaşam için yürüyoruz, kutlamıyoruz” sloganı altında yürüyor.
Kosova’da 2022 yılında 2,289 kadın aile içi şiddet mağduru olmuştur. Sadece Ocak ve Şubat aylarında 320 kadın aile içi şiddete maruz kaldığını bildirmiştir. Sivil toplum, mahkemelerin toplumsal cinsiyete dayalı şiddet davalarında verdiği hafif cezaları sık sık kınamıştır.
Ekim 2022’de Kosova hükümeti tecavüz, cinsel saldırı ve aile içi şiddete daha ağır cezalar verilmesini ve hüküm giymiş cinsel istismarcıların kimliklerinin yayınlanmasını sağlayacak yasal değişiklikleri desteklemiştir.
Kosova, bölgede Kadınlar Günü’nde kadın haklarına saygı gösterilmesi talebiyle yürüyen tek ülke değildi.
Arnavutluk’ta Vlora, İşkodra ve Tiran şehirlerinde insan hakları ve sivil toplum grupları başkent Tiran’da “Yürüyoruz, kutlama yapmıyoruz” sloganıyla benzer bir yürüyüş gerçekleştirerek, toplumsal cinsiyete dayalı şiddet mağdurlarına yönelik korumanın yetersiz kaldığı durumlarda ilgili kurumların sorumlu tutulması çağrısında bulundu.
2 Mart 2023 tarihinde Tiran’da üç kadın, daha önce aile içi şiddet ve cinayetten sabıkası olan bir erkek tarafından öldürülmüştü.
Bosna Hersek’te başkent Saraybosna, Tuzla, Banja Luka ve Bihaç olmak üzere dört şehirde yürüyüşler düzenlendi.
Saraybosna’da “Dünyayı kararlı kızlar kurtaracak” sloganıyla yürüyen vatandaşlar, ülkede artan aile içi şiddet ve kadın cinayeti vakalarını protesto etti.
Protesto gösterisinde verilen mesajlardan biri de “İktidarı almaya ve dünyayı gerici politikalardan kurtarmaya kararlıyız” oldu.
Karadağ’da insan hakları grupları ve sivil toplum örgütleri Çarşamba günü başkent Podgorica’da “Güç ve adaletsizliğe karşı direniş” sloganıyla bir yürüyüş düzenleyerek yetkilileri aile içi şiddet ve kadın cinayetleriyle daha sıkı mücadele etmeye çağırdı.
Son polis verilerine göre Şubat ayında 2021’de 294 aile içi şiddet vakası kaydedildi. Polis, 1.774 vakanın kabahat mahkemeleri tarafından kaydedildiğini bildirdi.
Yunanistan’da bu yıl 8 Mart, 28 Şubat’ta meydana gelen ve 57 kişinin hayatını kaybettiği ölümcül tren kazası nedeniyle ülke çapında 24 saatlik grev ve kitlesel protestolara denk geldi. Atina, Selanik ve diğer şehirlerde insanlar sokaklara döküldü.
Grev ve protestolara feminist gruplar da katıldı. Feminist kolektif “Sabbat” sosyal ağlarda grev ve protestolara katılım çağrısında bulunarak şunları ifade etti “Hayatlarımız onların karlarından önce gelene kadar sesimizin kısılmayacağını ilan ediyoruz”.
Yunan medya kuruluşu MIIR, Yunanistan’ın 2021 yılında kadın cinayetlerinde yüzde 187,5’lik keskin bir artışla 2020’deki sekiz cinayetten 2021’de 23’e yükseldiğini bildirdi.
Kuzey Makedonya’da Çarşamba günü “Kadınlar burada hayatta kalacak mı?” sloganıyla bir yürüyüş düzenlendi.
Yürüyüşün duyurusunda “Makedonya’da kadın olmak, her sabah korku içinde uyanmak ve o gün nasıl ve hayatta kalıp kalmayacağınızı merak etmek demektir” denildi.
BIRN’in daha önce yazdığı gibi, 2018 ile Temmuz 2022 arasında ülkede kurbanların kadın olduğu 25 cinayet işlendi. Savcılık aynı dönemde kadınların mağdur olduğu 18 aile içi şiddet cinayeti vakasının da kaydını tutuyor. Bu da 25 kadın cinayet kurbanının yaklaşık yüzde 72’sinin aile içi şiddet sonucu öldüğünü göstermektedir.
Hırvatistan’da da bir yürüyüş düzenlendi. Geçen yıl ülkede 13 kadın öldürüldü. İstatistiki veriler de Hırvatistan’da kadınların hayatın her alanında eşit hak ve fırsatlara sahip olmadığını gösteriyor.
Bulgaristan’da 8 Mart Çarşamba akşamı başkent Sofya’da aile içi ve cinsiyete dayalı şiddete karşı önlem alınmamasına karşı “Bir tane daha olmasın” sloganıyla düzenlenen yürüyüşle kutlandı. Yürüyüşün binlerce kişiyi sokaklara dökmesi bekleniyordu. Yerel medya 2023 yılında şu ana kadar beş kadın cinayeti vakası bildirdi.
Bulgaristan Kadın Fonu’ndan yapılan açıklamada, “Kadınların siyasi, ekonomik, kültürel ve bilimsel başarılarını kutlamak ve aynı zamanda hayatın her alanında eşit haklara sahip olduğumuz konusunda ısrar etmek için yürüyoruz” denildi.
Los Angeles’ta da Bulgar kadınlar tarafından “Not One More” sloganıyla küçük çaplı sembolik bir protesto gösterisi düzenlendi.
Sofya’daki gösterinin, Bulgaristan’da önemli yasaların onaylanmasını geciktiren siyasi çıkmazı da hedef alması bekleniyordu.
Bu yılın başlarında Aile İçi Şiddete Karşı Kanun’da yapılan değişiklikler parlamento tarafından kabul edilmemiş ve Kremlin yanlısı Bulgar Sosyalist Partisi’nin 2 Nisan seçimleri öncesinde “toplumsal cinsiyet ideolojisine” karşı yeni bir kampanya başlatmasına yol açmıştı.
Sırbistan’da Feminist ve Kadın Grupları ve Bağımsız Aktivistler Gayrı Resmi Ağı, kadın hakları ve geçim ücreti için 8 Mart’ta “ONUR. MAAŞ. YAŞAM!”
Sırbistan’da 2023 yılının sadece ilk 64 gününde dokuz kadın öldürüldü; 2022 yılının aynı döneminde ise iki kadın öldürüldü. Toplamda 2022 yılında yirmi yedi kadın kadın cinayetine kurban gitmiştir.
Türkiye’de ise her yıl düzenlenen Feminist Gece Yürüyüşü Çarşamba günü İstanbul’da gerçekleştirilecek ve binlerce kadının katılımı bekleniyordu. Yürüyüş, Türkiye’nin 2021 yılında kadın haklarına ilişkin İstanbul Sözleşmesi’nden çıkmasının ardından yapılacak ikinci yürüyüş olacak.
İstanbul Valiliği etkinliği yasakladı ve tüm otobüs ve metro bağlantılarını iptal ederek İstanbul’un simgesi İstiklal Caddesi’ne çıkan tüm yol ve sokakları kapattı, ancak kadın grupları, son birkaç yıldaki kadın yürüyüşlerinde olduğu gibi polisle çatışma riskine rağmen yine de yürüyeceklerini söyledi.
Türkiye’de bu yıl şimdiye kadar en az 45 kadın erkekler tarafından öldürüldü; 2022 yılında 396, 2020 yılında ise 427 kadın erkekler tarafından öldürülmüştü.
Moldova’da “Kadınlar için Kadınlar” örgütü Çarşamba günü başkent Kişinev’de Moldova ve Ukrayna’daki kadınlara adanmış ve aynı zamanda Rusya’nın Ukrayna’yı askeri işgaline karşı bir dayanışma yürüyüşü planladı. İnsanlar Ukrayna’daki savaşa ve cinsiyet ayrımcılığına karşı sloganlar attı. Bu etkinliğin sloganı “Barış ve eşitlik” idi.
Kaynak: https://balkaninsight.com/2023/03/08/southeast-europe-marches-for-womens-rights/
